Stress oxy hóa là gì? Tác hại của nó với khỏe và cách khắc phục

Stress oxy hóa là tình trạng mất cân bằng tự nhiên giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể. Căn bệnh này không chỉ gây nguy hiểm đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến sắc đẹp. Vậy cụ thể Stress oxy hóa là gì, nó ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe, cách khắc phục ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau với chúng tôi.

Stress oxy hóa là gì?

Cơ thể con người được cấu tạo từ nhiều loại tế bào, mỗi loại loại có những chức năng khác nhau như co bóp đẩy máu, thải độc, tiết insulin,… Tuy nhiên để thực hiện chức năng đó, tế bào buộc phải tự tổng hợp năng lượng cho mình. Quá trình tổng hợp đó sẽ sản sinh ra một loại sản phẩm dư thừa là “gốc tự do” gây nhiều bệnh tật và lão hóa.

Để chống lại gốc tự do này, cơ thể chúng ta sẽ sản xuất ra chất chống oxy hóa nhằm trung hòa tác nhân có hại. Nhưng vì một lý do nào đó, cơ thể không thể trung hòa hết các gốc tự do này, dẫn đến tình trạng stress oxy hóa và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh lý.

Vậy hiện tượng stress oxy hóa là gì? Hiểu một cách đơn giản đó là sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể.

Những ảnh hưởng của stress oxy hóa đối với cơ thể

Oxy hóa là quá trình bình thường và cần thiết trong hoạt động hàng ngày của cơ thể. Tuy nhiên khi chất chống oxy hóa và gốc tự do bị mất cân bằng thì nguy cơ nhiễm bệnh là rất cao.

Cụ thể theo các chuyên gia, việc có nhiều gốc tự do hơn mức mà chất chống oxy hóa có thể cân bằng thì nguy cơ mô mỡ, tế bào và protein sẽ bị ảnh hưởng. Theo thời gian, bộ phận này bị tổn thương và sinh ra nhiều bệnh lý như:

• Tiểu đường.
• Xơ vữa động mạch hoặc đông cứng mạch máu.
• Bị vêm nhiễm bên trong.
• Bệnh cao huyết áp.
• Bệnh tim mạch.
• Bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer.
• Ung thư.
• Stress oxy hóa cũng là nguyên nhân chính gây ra quá trình lão hóa.

Một số nguyên nhân dẫn đến stress oxy hóa

Tất cả mọi người đều có thể tạo ra gốc tự do thông qua hoạt động hàng ngày như tập thể dục, bị viêm nhiễm, lao động quá sức,… Đây là hiện tượng hết sức bình thường và là một phần của hệ thống cơ thể, giúp chúng ta khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên vì một lý do nào đó mà các gốc tự do hoạt động quá mức và mất cân bằng với cơ thể khiến sức khỏe người bệnh bị suy yếu. Dưới đây là một số tác nhân có thể khiến stress oxy hóa bùng phát:

• Do bầu khí quyển ở nơi sinh sống bị ôi nhiễm.
• Thường xuyên hút thuốc lá hoặc ngửi khói thuốc thụ động.
• Do cơ thể bị nhiễm bức xạ.
• Do tác động của một số loại thuốc trừ sâu và chất tẩy rửa.
• Ngoài ra chế độ ăn uống nhiều đường, giàu chất béo, nhiều rượu bia cũng có thể khiến cơ thể sản sinh gốc tự do quá mức.

Cách kiểm soát và ngăn ngừa stress oxy hóa hiệu quả

Bạn không thể tránh hoàn toàn việc có gốc tự do và stress oxy hóa trong cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng này có thể khắc phục bằng những liệu pháp đơn giản nhằm giảm thiểu tác động với cơ thể. Dưới đây là những biện pháp giúp ngăn ngừa stress oxy hóa được các chuyên gia khuyên dùng:

Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa là yếu tố quan trọng để bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của các gốc tự do. Vì vậy trong thực đơn hàng ngày, người bệnh nên chú trọng việc sử dụng những thức ăn có khả năng này. Một số loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như: Cherry, cam, quýt, cà chua, ô liu, rau cả xanh, quế, tỏi,…

Ngoài việc chế biến thành thức ăn, bạn cũng có thể làm nước xay sinh tố, các món rau củ quả trộn để đa dạng khẩu phần ăn của mình.

Sử dụng nước ion giàu kiềm

Ngoài các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, người bệnh còn có thể sử dụng nước ion kiềm để trung hòa gốc tự do. Theo các nhà khoa học Nhật Bản, nước điện giải chứa hàm lượng lớn Hydro hoạt tính có tác dụng khử khuẩn và trung hòa gốc tự do. Đặc biệt với cấu tạo siêu nhỏ, hoạt chất này có thể thẩm thấu sâu vào các tế bào nhằm loại bỏ gốc tự do có hại và giữ lại các hoạt chất có lợi. Việc uống nước ion kiềm giàu Hydro không những giúp cơ thể tăng cường chức năng nội tạng, nâng cao hệ miễn dịch mà còn phòng ngừa lão hóa hiệu quả. Đặc biệt theo nghiên cứu của giáo sư Hatana Gya Suki uống 1.5 lít nước ion kiềm có nồng độ pH 9.5 bằng việc ăn khoảng 516 quả táo và nhiều thực phẩm khác.

Tuy nhiên để đạt được hiệu quả tốt nhất người dùng nên sử dụng trực tiếp nước ion kiềm tại máy điện phân. Lý do là bởi nước ion kiềm sau khi được lưu trữ bảo quản và đóng chai quá 48 tiếng sẽ mất hết nồng độ Hydrogen và các ion kiềm. Nguồn nước lúc này không khác gì nguồn nước sạch tự nhiên, mất hết tác dụng với sức khỏe. Vì vậy thay vì việc sử dụng nước ion kiềm đóng chai hay nước ion kiềm công nghiệp bạn nên tự sắm cho mình một chiếc máy điện phân cao cấp. Việc đầu tư này về lâu dài sẽ giúp tiết kiệm chi phí và mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe của bạn cũng như người thân.

Sử dụng thực phẩm chức năng chống oxy hóa

Song song với việc ăn uống, người bệnh còn có thể sử dụng một số loại thực phẩm chức năng để chống oxy hóa. Tuy nhiên liệu pháp này còn cần sự tham vấn và chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn. Vì một số loại thực phẩm có khả năng gây ra tác dụng phụ và tương tác với thuốc đang dùng.

Xây dựng lối sống khoa học

Lối sống lành mạnh cũng là một trong những biện pháp giúp ngăn ngừa và giảm stress oxy hóa hiệu quả. Cụ thể:

• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao: Việc tăng cường luyện tập thể dục, thể thao không những giúp mức độ chống oxy hóa tự nhiên tăng lên mà còn cải thiện sức bền, nâng cao hệ thống miễn dịch, kéo dài tuổi thọ, giảm nguy cơ ung thư. Tuy nhiên người bệnh chỉ nên duy trì mức độ luyện tập vừa phải, tránh gây quá sức, ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Nói không với việc hút thuốc: Khói thuốc chứa rất nhiều nicotin có tác dụng sản sinh gốc tự do có hại. Do đó để ngăn ngừa và phòng chống stress oxy hóa người bệnh cần tuyệt đối tránh xa sản phẩm này.
• Thận trọng khi dùng hóa chất: Các hóa chất độc hại bao gồm chất tẩy rửa, thuốc sâu cũng cần được tránh xa bởi nếu tiếp xúc quá nhiều cơ thể sẽ gặp nhiều tác hại. Bên cạnh đó người dùng cũng cần tránh những bức xạ không cần thiết, trường hợp phải làm việc trong môi trường độc hại thì nên mặc đồ bảo hộ thường xuyên.
• Ngủ nghỉ đủ giờ: Ngủ đủ giấc là việc làm quan trọng nhằm duy trì sự cân bằng trong các hoạt động của cơ thể. Lý do là bởi giấc ngủ không chỉ ảnh hưởng đến chức năng não, kích thích cơ thể sản sinh hormone, chất chống oxy hóa và còn cân bằng gốc tự do, tái tạo năng lượng cho ngày mới.
• Tránh ăn quá nhiều: Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, việc ăn quá nhiều và ăn liên tục sẽ khiến cơ thể bạn ở trong trạng thái căng thẳng oxy hóa thường xuyên. Do đó để hạn chế tình trạng này, người bệnh nên chia nhỏ bữa ăn theo từng khẩu phần phù hợp.
• Dùng kem chống nắng: Việc sử dụng kem chống nắng thường xuyên sẽ giúp cơ thể ngăn chặn được sự tác động của tia cực tím, từ đó giúp chống oxy hóa hiệu quả, nhất là oxy hóa làn da.
• Hạn chế dùng các chất kích thích: Việc sử dụng rượu, bia và các hoạt chất chứa cồn có thể khiến cơ thể sản sinh nhiều gốc tự do. Do đó để tránh nguy cơ bị oxy hóa, người dùng hãy thận trọng với nhóm thực phẩm này.

Ngoài việc duy chế độ ăn uống cùng lối sống khoa học lành mạnh, bạn cũng nên chủ động thực hiện việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện ra những vấn đề bất thường.

Bài viết trên đã phần nào giúp bạn hiểu được stress oxy hóa là gì, tác hại của nó với sức khỏe ra sao, cách phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng với những thông tin hữu ích này, người đọc sẽ có thêm kiến thức để chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh hiệu quả.